مدرسۀ هنری که ان‌‌جی‌‌او هم هست: مرکز هنر طراحی

تا الان مطالبی در مورد چهار تا مدرسۀ انیمیشن‌‌سازی رو با هم مرور کردیم: مؤسسۀ هنر کالیفرنیا، دانشکده هنر و طراحی رینگلینگ، مدرسه طراحی رود آیلند، مدرسه هنر و طراحی ساوانا. توی این مقاله می‌‌خوایم به دانشگاه مرکز هنر طراحی (Art Center College of Design) بپردازیم.

افتتاح مرکز هنر طراحی در دهۀ 1930

دانشگاه مرکز هنر طراحی یه دانشگاه خصوصی و غیرانتفاعیه که در شهر پاسادینا از ایالت کالیفرنیا قرار داره. پاسادینا یکی از شهرهای کوچیک این ایالته و در شمال شرقی کلان شهر لس آنجلس واقع شده. از نهادهای مهمی که توی این شهر قرار داره، میشه به مؤسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) و آزمایشگاه پیشرانه جت (از زیرمجموعه‌‌های ناسا) اشاره کرد.

این دانشگاه در سال 1930 (حدود 90 سال پیش) توی داون‌‌تاون لس آنجلس (Downtown Los Angles) به عنوان یه مدرسۀ مرکز هنر تأسیس شد. داون‌‌تاون لس آنجلس ناحیۀ تجاری مرکزی توی لس آنجلسه. این محله توی سال 2013 میلادی حدود 50 هزار نفر جمعیت داشته. دقت کنید: 50 هزار نفر نه توی یک شهر، بلکه توی یک محله!

در سال 1935 (5 سال بعد از تأسیس دانشگاه مرکز هنر طراحی) فرد آرچر (Fred R. Archer) دپارتمان عکاسی رو توی این دانشکده راه انداخت. خود آرچر عکاس بود و به همراه انسل آدامز، نظام ناحیه‌‌ای (Zone System) رو خلق کرد.

نظام ناحیه‌‌ای یه نوع روش عکاسیه. در واقع انسل آدامز اولین عکاس آمریکایی بود که عکاسی منظره رو از نظر فنی به کمال رسوند. اون سال‌‌ها تلاش کرد و بعد از تکمیل روش پیشنهادی خودش، اون رو به جهان عرضه کرد. اون این روش رو نظام ناحیه‌‌ای نامید.

آرچر عکاس پرتره بود؛ یعنی از چهرۀ انسان عکس می‌‌گرفت. اون به طور اختصاصی از چهرۀ ستاره‌‌های فیلم‌‌های هالیوودی عکس می‌‌گرفت. آرچر با جنبش عکاسی پکتوریالیسم (Pictorialism) همکاری می‌‌کرد. پیکتوریالیسم در میانه‌‌های قرن نوزدهم توی اروپا و ایالات متحده فعال بود که نقش مهمی توی مقبولاندن عکاسی به عنوان یه شاخه از هنر داشت.

آرچر به عنوان کسی که توی این جنبش فعالیت کرده بود و عکاسی رو به عنوان یکی از شاخه‌‌های هنر به رسمیت می‌‌شناخت، اولین دپارتمان دانشکدۀ مرکز هنر طراحی رو که دپارتمان عکاسی بود پایه‌‌گذاری کرد. انسل آدامز از اواخر دهۀ 1930 به عنوان مدرس مهمان توی این دپارتمان فعالیت می‌‌کرد.

شهرت انسل آدامز (Ansel Adams) بیشتر به خاطر عکس‌‌هاش از طبیعت و چشم‌‌اندازهای غرب ایالات متحده آمریکاست. نکتۀ جالب زندگی آدامز اینه که پدر و مادرش از 12 سالگیش پی بردن که اون استعداد زیادی توی موسیقی داره و اون رو به یادگیری پیانو تشویق کردن. ولی موقعی که 28 سالش شد، علاقه‌‌ش از موسیقی به سمت عکاسی رفت و بعدها عکاس بزرگی شد.

در سال 1939 جنگ جهانی دوم شروع شد. همزمان با جنگ و بعد از اون، دانشکدۀ مرکز هنر طراحی با همکاری مؤسسۀ فناوری کالیفرنیا (Caltech) که گفتیم اون هم توی همین شهریه که مرکز هنر طراحی قرار داره، یه برنامۀ تکنیکی تصویرگری رو اجرا کردن و آموزش دادن.

مرکز هنر طراحی بعد از جنگ جهانی دوم

بعد از اینکه جنگ تموم شد، ایالات متحده شاهد انفجار جمعیت دانشجو بود و تعداد دانشجوهای این کشور به طرز عجیبی زیاد شد. به همین ترتیب تعداد دانشجوهای دانشکدۀ مرکز هنر طراحی هم افزایش پیدا کرد. در سال 1947 (دو سال پس از اتمام جنگ جهانی دوم) این دانشکده مجبور شد که ساختمون خودش رو گسترش بده تا بتونه همۀ دانشجوهای خودش رو در اون جا بده.

به همین خاطر، علاوه بر این مرکزی که توی داون‌‌تاون لس آنجلس داشت، یه مرکز هم توی پارک هنکاک (Hancock Park) مخصوص دخترها تأسیس کرد. در سال 1949 این دانشکده مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد در هنرها به دانشجوها اعطا می‌‌کرد.

ولی از همون ابتدا مدرک‌‌های مرکز هنر طراحی اعتبار و رسمیت کامل نداشت. از سال 1955 انجمن غربی مدارس و دانشکده‌‌ها (Western Association of Schools and Colleges) مدرک‌‌های تحصیلی این دانشکده رو به رسمیت شناخت و این مرکز هنر طراحی از این سال می‌‌تونست مثل بقیۀ دانشگاه مدرک رسمی به دانشجوهاش اعطا کنه.

گفتیم که این دانشکده در سال 1930 به عنوان یه مدرسۀ مرکز هنر تأسیس شد. توی چه سالی این مدرسه تبدیل به دانشکده شد؟ 1965. در این سال اسم این مؤسسه به «دانشکدۀ مرکز هنر طراحی» (اسم کنونیش) تغییر پیدا کرد.

توی سال‌‌های بعدی برنامه‌‌های آموزشی دانشکده گسترده‌‌تر شد و در سال 1973 دپارتمان فیلم هم به این دانشکده اضافه شد. سه سال بعد (1976) این دانشکده به مکان کنونی خودش نقل مکان کرد. از سال 1986 تا 1996 به مدت ده سال، مرکز هنر طراحی یه مرکز هنر رو توی شهر ووه (Vevey) در سوییس اداره کرد.

ووه شهری در کانتون وو هست که بیشتر از 15 هزار نفر جمعیت داره. کانتون یه چیزی شبیه به همون استان یا ایالته. این شهر بخشی از ناحیۀ فرانسوی زبان سوییس محسوب میشه. یکی از افتخارات شهر ووه اینه که چارلی چاپلین از سال 1952 تا 1977 که فوت شد، توی این شهر زندگی می‌‌کرد.

اگه دوست دارین انیمیشن هاتون رو به روش استاپ موشن بسازین، میتونین از دوره ساخت انیمیشن به روش استاپ موشن استفاده کنین.

ان‌‌جی‌‌او و طراحی تعاملی!

در سال 2003 مرکز هنر به عنوان یک سازمان مردم‌‌نهاد یا سازمان عمومی غیردولتی یا سمن یا ان‌‌جی‌‌او (Non governmental Organization) به رسمیت شناخته شد. سازمان مردم نهاد به طور کلی یعنی سازمانی که بخشی از ساختار دولت به شمار نمیاد، ولی نقش خیلی مهمی به عنوان واسطۀ بین فرد فرد مردم و قوای حاکم و حتی خود جامعه ایفا می‌‌کنه.

در سال 2004 مرکز هنر محوطۀ جدیدی رو به فضای دانشگاهی خودش اضافه کرد. در سال 2019 این دانشکده اعلام کرد که میزان پژوهانۀ این مرکز از مرز 100 میلیون دلار عبور کرد و الان این عدد از 124 میلیون دلار هم بیشتر شده.

مرکز هنر طراحی در 16 آوریل 2020 نودمین سالگرد تأسیس خودش رو جشن گرفت. البته برنامۀ این جشن به خاطر همزمانیش با همه‌‌گیری کرونا تغییر کرد. 16 آوریل 2020 به تقویم شمسی میشه 28 فروردین 1399 که کرونا به عنوان یه بیماری جهانی کاملاً به رسمیت شناخته شده بود.

مرکز هنر در زمینه‌‌های مختلفی از هنر و شاخه‌‌های طراحی برنامه‌‌های گوناگونی برای آموزش به دانشجوهای کارشناسی و ارشد ارائه میده. این دانشکده حتی برای کودکان و دانش‌‌آموزهای دبیرستان هم درس ارائه میده. همچنین آموزش‌‌های مرکز هنر، بزرگسالان رو هم شامل میشه.

دانشکده مرکز هنر طراحی جزو معدود مدرسه‌‌هایی هست که در زمینۀ طراحی تعاملی (Interaction Design) هم مدرک اعطا می‌‌کنه. طراحی تعاملی یعنی طراحی سامانه‌‌های محاوره‌‌ای (Interactive) برای پشتیبانی از شیوه‌‌هایی که مردم توی زندگی روزمره خودشون برای ارتباط و تعامل به کار می‌‌گیرن.

بعضی‌‌ها طراحی تعاملی را «طراحی فضاهایی برای تعاملات و ارتباطات انسانی» و «چیستی و چگونگی تعاملات روزانۀ ما با رایانه‌‌ها» تعریف کردن. طراحی تعاملی سعی می‌‌کنه با در نظر گرفتن کاربردپذیری، محصولات رو طوری طراحی کنه که استفاده از اون‌‌ها از دیدگاه کاربر، راحت، کارا و دلپذیر باشه.

هدف طراحی تعاملی، ارتقای کیفیت تجربۀ کاربریه. اصطلاح «طراحی تعاملی» یه واژۀ چتریه که جنبه‌‌های گوناگونی از طراحی رو پوشش میده؛ از جمله: طراحی واسط کاربر، طراحی نرم‌‌افزار، طراحی کاربر-محور، طراحی محصول، طراحی وب و طراحی سامانه‌‌های محاوره‌‌ای.

این دانشکده دو تا ساختمون در شهر پاسادینا داره که جفتشون از نظر معماری جزو کارهای باارزش و قابل توجه محسوب میشن. مرکز هنر در دهۀ 1940 شهرت خودش رو به عنوان یه هنرستان (Vocational school) کسب کرده بود.

منظور از هنرستان یه مکان آموزشیه که دانش‌‌آموزها در صورت تمایل برای به دست آوردن مهارت‌‌های فنی یا هنری، بعد از پایان سال نهم (حدوداً پونزده سالگی) به اونجا میرن. هنرستان یه دورۀ 3 سالۀ آموزش فن و هنره.

وقتی در سال 1945 جنگ جهانی دوم تموم شده بود و سربازهای ارتش به آمریکا برگشتن، مرکز هنر در سال 1949 به عنوان جایی در نظر گرفته شد که قراره خیلی از این سربازها رو در زمینۀ هنرهای تبلیغاتی آموزش بده و بهشون مدرک بده.

همین فعالیت‌‌ها و کارهای اجتماعی و انسانی‌‌ای که مرکز هنر در طول سابقۀ 90 سالۀ خودش انجام داده، باعث شد که مرکز هنر در سال 2003 اولین دانشکدۀ طراحی‌‌ای باشه که تونست جایگاه سازمان مردم‌‌نهاد (یا همون ان‌‌جی‌‌او) رو کسب کنه.

مرکز هنر طراحی در رتبه‌‌بندی‌‌ها

لوگوی این دانشکده یه دایرۀ نارنجیه که به عنوان «نقطۀ» مرکز هنر هم معروف شده و بخشی از هویت مدرسه از زمان تأسیسش به دست تینک آدامز (Tink Adams) و تعداد کمی از همکارانش بود. بالاتر گفته بودیم که مرکز هنر از سوی انجمن غربی مدارس و دانشکده‌‌ها به رسمیت شناخته شده تا مدرک اعطا کنه. علاوه بر اون، انجمن ملی مدارس هنر و طراحی هم این دانشکده رو به رسمیت شناخته.

معمولاً مدارس هنر و طراحی توی رده‌‌بندی‌‌هایی که خبرگزاری یو.اس نیوز اند ورلد ریپورت (U.S. News & World Report) منتشر می‌‌کنه، قرار ندارن؛ ولی مرکز هنر توسط تعدادی از انتشارات و خبرگزاری‌‌های ملی به رسمیت شناخته شده.

برنامۀ آموزشی این دانشکده برای طراحی صنعتی (Industrial design) چه برای دانشجوهای لیسانس و چه دانشجوهای فوق لیسانس همیشه از نظر دیزاین اینتلیجنس (DesignIntelligence) رتبۀ اول رو کسب کرده.

طراحی صنعتی حرفه‌‌ایه که با خلق مفاهیم جدید توی حوزه‌‌های مختلف زندگی انسانی سروکار داره. طراحی صنعتی، علمیه که به بیان اصول مربوط به طراحی محصولات، محیط، وسایل حمل و نقل، سیستم‌‌ها و خدمات می‌‌پردازه.

طراحی صنعتی، یک فرایند سیستماتیکه، به گونه‌‌ای که ضمن دارا بودن مراحل مختلف (با ترتیب و توالی مشخص)، ارتباطی قانونمند بین این مراحل برقرار هست. روند طراحی با انجام تحقیقات آغاز میشه و بعد از تهیه چک‌‌لیست و ارائه ایده‌‌های کلی، ضمن ارزیابی این ایده‌‌ها بر اساس الزامات طراحی، ایدۀ برتر انتخاب میشه و به طراحی جزئیات اون پرداخته میشه.

خبرگزاری یو.اس. نیوز اند ورلد ریپورت هم برنامه‌‌های آموزشی دانشکده مرکز هنر طراحی توی زمینه‌‌های هنر، طراحی صنعتی و طراحی رسانه رو جزو لیست 20 برنامۀ برتر آموزشی در بین مدارس آمریکا قرار داده. اخیراً برنامه‌‌های آموزشی این دانشکده در زمینۀ فیلم هم پیشرفت‌‌های خوبی داشته.

هالیوود ریپورتر برنامه‌‌های آموزشی این دانشکده در زمینۀ فیلم رو جزو 25 مدرسۀ برتر فیلم در جهان می‌‌دونه. هالیوود ریپورتر (The Hollywood Reporter) برند رسانه‌‌ای هست که همسن دانشکدۀ مرکز هنر طراحیه. این رسانه هم در سال 1930 ایجاد شده و تمرکزش روی صنعت فیلم هالیوود، تلویزیون و سرگرمی هست.

مجلۀ مانی در سال 2014 مرکز هنر رو توی لیست 25 دانشکدۀ پرارزش، در رتبۀ سوم قرار داد. مانی (Money) به معنای پول، اسم یه مجلۀ متعلق به شرکت تایمه و اولین شماره‌‌ش در اکتبر 1972 منتشر شده. مقالات این مجله گسترده‌‌ن و موضوعات مالی شخصی مثل سرمایه‌‌گذاری، صرفه‌‌جویی، بازنشستگی، مالیات و امور مالی خانواده‌‌ها مثل پرداخت هزینه‌‌های دانشگاه، کارت اعتباری، شغلی و بهسازی خونه‌‌ها رو پوشش میده.

ساختمون‌‌ها و محوطه‌‌های مرکز هنر طراحی

مرکز هنر دو تا ساختمون و محوطۀ دانشگاهی توی پاسادینا داره: کمپس هیل‌‌ساید و کمپس جنوبی. تصویر کمپس هیل‌‌ساید رو می‌‌تونین در ادامه ببینید. این عکس منظرۀ این بنا رو توی شب نشون میده. طراحی این ساختمون بر عهدۀ معمار مدرنیست، کریگ الوود بود و در سال 1974 انجام شد.

کریگ الوود (Craig Ellwood) معمار آمریکایی اهل تگزاس و پیرو سبک معماری میس فن در روهه بود. لودویگ میس فن در روهه اسم یه معمار آلمانی-آمریکاییه. از لودویگ میس فن در روهه در کنار والتر گروپیوس و لو کوربوزیه به عنوان یکی از اساتید پیشرو معماری مدرن یاد میشه.

ساختمونی که در سال 1974 کریگ الوود طراحی کرد، در سال 1976 افتتاح شد و مورد استفادۀ دانشکدۀ مرکز هنر طراحی قرار گرفت. بعدا و بین سال‌‌های 1989 تا 1991 قسمت جنوبی‌‌ای به این ساختمون اضافه شد که اون هم توسط الوود با همکاری جیمز تایلر طراحی شده بود.

کمپس هیل‌‌ساید شامل چند کلاس، فضای استودیویی، لابراتوار کامپیوتر، کتابخونه، گالری و نمایشگاه (هم برای دانشجویان و هم برای عموم مردم) وجود داره. کمپس هیل‌‌ساید در شهر پاسادینا به عنوان یک اثر تاریخی و قابل توجه در نظر گرفته میشه.

کمپس جنوبی از کمپس هیل‌‌ساید جدیدتره و در سال 2004 بازگشایی شد. معماری این بنا بر عهدۀ شرکت کی‌‌دی‌‌ای (KDA) بود که دفترش توی لس آنجلس کالیفرنیاست. این شرکت در سال 1990 افتتاح شد و علاوه بر انجام پروژه‌‌های معماری، آموزش هم میده.

مساحت کمپس جنوبی 16 هزار فوت مربع (معادل 1500 متر مربع) هست و در سال 2012 مرکز هنر اعلام کرد که این کمپس رو می‌‌خواد گسترش بده. معمار پروژۀ گسترش این بنا مایکل مالتزان (Michael Maltzan) بود که معمار اصلی شرکت MMA هست.

نکتۀ جالب در مورد مالتزان اینه که مدرکش رو از یکی از همین مدارس هنر گرفته که توی نوشته‌‌های قبلی هم بهش پرداختیم. مالتزان فوق لیسانس معماری رو از دانشگاه هاروارد گرفت، ولی لیسانس رو از مدرسۀ طراحی رود آیلند.

حالا که اسم از یکی از فارغ‌‌التحصیلای مدرسۀ رود آیلند آوردیم، بد نیست که به یکی از فارغ‌‌التحصیلای مهم مرکز هنر طراحی هم اشاره کنیم: هیرواکی کامیساگو. خب این جناب کامیساگو کیه؟ طراح خودروی میتسوبیشی گالانت (Mitsubishi Galant).

این خودرو از سال 1969 تا الان در اوکازاکی و آیچی تولید شده. از زمان تولیدش تاکنون، در نه نسل مختلف تولید شده. میتسوبیشی گالانت در کلاس اتومبیل‌‌های خانوادگی قرار داره. تصویر نسل اول میتسوبیشی گالانت رو می‌‌تونین ببینید.

کی فکرشو می‌‌کرد مدرسه‌‌ای که وقتی توی سال 1930 افتتاح شد و فقط هشت تا دانشجو داشت، یه روزی طراح خودروی میتسوبیشی رو به عنوان خروجی خودش به جهان معرفی کنه؟ ولی این اتفاق در مورد دانشکدۀ مرکز هنر طراحی افتاد. اون زمان مرکز هنر طراحی 12 تا استاد داشت.

پذیرش توی این دانشکده و یه کوچولو هم حساب‌‌کتاب مالی!

البته تعداد دانشجوهای این دانشکده خیلی سریع زیاد شد. در سال 1940 (ده سال بعدش) تعداد دانشجوها به 500 نفر رسید. الان تعداد دانشجوهای این دانشکده به بیش از 1700 نفر رسیده. روند پذیرش توی این دانشکده مثل مدرسه‌‌هایی هست که تا الان معرفی کردیم.

اولش متقاضی با پرداخت هزینه فرم پذیرش رو پر می‌‌کنه و در صورت قبول شدن توی این مرحله متقاضی باید مستندات و نمونه کارهای مورد نیاز رو به دانشگاه ارائه بده. بعد از بررسی‌‌ها و قبول شدن نمونه کارها، فرد متقاضی توی دانشکدۀ مرکز هنر طراحی پذیرش میشه؛ به همین سادگی، به همین خوشمزگی!

حداقل نمرۀ آیلتس برای پذیرش توی این دانشکده شیش و نیم هست. این نمره برای افرادی که اقدام به مدرک تافل کردن 80 هست. واضحه که فرد متقاضی برای تحصیل توی مدرسه انیمیشن مرکز هنر نیاز به دونستن زبان انگلیسی داره؛ مثل هر مدرسۀ انیمیشن دیگه‌‌ای.

هزینۀ ثبت نام توی این دانشکده نسبت به مدارس و دانشگاه‌‌های دیگه مثل کل آرتس و رینگلینگ خیلی پایین‌‌تره (البته هزینۀ تحصیل توی کل آرتس –مؤسسه هنر کالیفرنیا- خیلی زیاده). شهریه سالیانه دانشکده مرکز هنر طراحی 22 هزار دلاره.

رقم شهریۀ سالیانه این دانشکده رو با کل آرتس مقایسه کنین که 50 هزار دلار بود. البته هزینه‌‌های جاری مثل سکونت و خوراک و غیره رو نباید فراموش کرد. این هزینه‌‌ها هم در مجموع چیزی در حدود 25 هزار دلار برای دانشجو آب می‌‌خوره.

حرف پایانی

افتخار هر دانشکده یا مدرسه هنری به یکی از ویژگی‌‌هاشه: مثلاً یه دانشکده‌‌ای به فارغ‌‌التحصیلاش افتخار می‌‌کنه، یه دانشکده‌‌ای به موزۀ خیلی غنی‌‌ای که داره افتخار می‌‌کنه، یه دانشکده‌‌ای به امکانات رفاهی خودش افتخار می‌‌کنه و غیره. ولی به نظر من افتخار مرکز هنر طراحی به هیچکدوم اینها نیست.

افتخار این دانشکده به اینه که اولین مدرسۀ هنره که تونست تبدیل به یه سازمان مردم‌‌نهاد (ان‌‌جی‌‌او) بشه و واسط و رابطه‌‌ای بین افراد از یک طرف و جامعه و حکومت از طرف دیگه بشه. این یعنی یه مدرسۀ هنر، علاوه بر هنر، دغدغه و نگاه انسانی و اجتماعی هم داره.