انیمیشن کات اوت : میراثی از گذشته

یکی از معروف ترین و متداول ترین سبک های انیمیشن دو بعدی، تکنیک کات ‌اوت هست. کات اوت به دلیل ساده‌تر کردن اجرای تصاویر نسبت به سل انیمیشن مشهور شد و به دلیل سبک استاپ موشنی که داره مورد توجه علاقمندان به انیمیشن قرار گرفت. اصولاً اجرای تکنیک کات اوت رو میشه به دو شیوه دستی و دیجیتال تقسیم کرد که در ادامه به طور جداگونه بهشون می پردازیم:

 

کات اوت دستی

در مدل دستی کات اوت، تصاویر به صورت تکه چسبانی هستند؛ یعنی طرح‌ها بر روی پارچه، نخ‌های مختلف، کاموا، کاغذهای گوناگون روزنامه و مقواها کشیده شده و بعد هر یک از اجزای تصویر از قسمت مفصل بریده میشن. سپس انیماتورها یا ریگ بند ها همین قطعات رو بر روی محل برش دوباره چیده یا اصطلاحا «مفصل‌بندی» می‌کنند. در صورت نیاز فریم به فریم حرکت  و چینش المان‌های صحنه تغییر داده میشه و تصویربرداری صورت می‌گیره تا توهمی از حرکت تداعی بشه.

اگر به دنبال برای یادگیری این تکنیک هستید، دوره آموزش انیمیشن کات اوت را مشاهده کنید.

 

 

مفصل‌بندی اجزای بدن عروسک انیمیشن کات اوت

 

نمایی از انیمیشن «هواپیمای کاغذی» که با تکنیک کات اوت ساخته شده و انیماتور مشغول تکه‌چسبانی آبجکت‌هاست.

کات اوت انواع مختلفی داره و می‌تونه با کاغذ سفید و کاغذ رنگی نقاشی شده یا حتی با عکس واقعی ساخته بشه، یا اینکه کاملا به صورت مسطح و گاهی با اشیاء سه بعدی وارد مرحله تولید بشه. البته استفاده از اشیاء سه بعدی در کار، تکنیک انیمیشن رو از حالت کات اوت خارج و وارد دنیای انیمیشن استاپ موشن می‌کنه. بسیاری از انیماتورها در کات اوت برای ایجاد حالت واقعی‌تر به عنوان یک ایده خلاقانه از عکس‌های واقعی مردم و حیوانات استفاده می کنند؛ که غالبا اثر خروجی‌شون مشابه خیمه‌شب بازی دو بعدی خواهد شد.

 

 

در پاسخ به سوالی که عروسک‌ها در تکنیک کات اوت چگونه مفصل بندی میشن باید گفت روش‌های خلاقانه و مختلفی برای این کار وجود داره؛ اتصال قطعات به کمک چسب و بستن پین یا مفتول فلزی نازک از پشت قطعات بریده شده از  متداول‌ترین روش‌هاست.

 

 

اتصال اجزای عروسک به همدیگر با کمک پین و چسب

 

همونطور که گفتیم، تکنیک کات اوت دستی یکی از اقسام تکنیک استاپ موشن است؛ بنابراین در انتهای کار، تصاویر بسیار زیادی از حرکات کاراکترها در حافظه دوربین و رایانه شما ذخیره میشه که باید مرحله به مرحله اصلاح و تدوین بشن.

 

ویژگی‌های مثبت کات اوت

• یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از انیمیشن دو بعدی کات اوت دستی، رابطه تنگاتنگ کارگردان با فریم به فریم از کار هست. این مسئله باعث بیشتر دیده شدن احساسات عمیق کارگردان در فیلم خروجی میشه.
• معمولا انیماتورها در تکنیک کات اوت (دستی و دیجیتال) با سختی کمتر برای ایجاد حرکات و نقاشی های بسیار کمتری در مقایسه با تکنیک سل انیمیشن مواجه‌اند. در سل انیمیشن، همانطور که می دونید، کاراکترها و صحنه‌ها روی صفحات سلولئیدی شفاف به طور جداگانه طراحی و رنگ‌آمیزی میشن؛ در نتیجه باید برای حرکت اون هم همزمان فکری کنند.

نمایی از انیمیشن کات اوت «Reindeer Sweater» که در آن پویانمایی، پیوستگی و پرش تصاویر به زیبایی به تصویر کشیده شده است- اثر ایگور شامیلوف

• حرکات در تکنیک کات اوت، بسیار قاطع، پرشی، آشفته، سریع و پیوسته هست، که این ویژگی باعث پنهان شدن برخی محدودیت‌های کاراکترهای انیمیشن میشه.
• کات اوت، یکی از جذاب‌ترین تکنیک‌های انیمیشن‌سازی دو بعدی برای تجربه شخصیه؛ در واقع انیماتور، چه حرفه‌ای باشه و چه تازه‌کار، می‌تونه بسته به سلیقه و تجربه خودش، فقط با حرکت دادن شکل‌های کات اوت کاراکتر رو در حالت‌های مختلف و با ایده‌های گوناگون متحرک‌سازی کنه.
• انیمیشن کات اوت معمولا برای ساخت انیمیشن کوتاه از حکایت‌ها و داستان‌های کوتاه کاربرد داره، هر چند استثنائاتی هم وجود داره.

ویژگی‌های منفی کات اوت

• عروسک‌ها و تصاویر کات‌اوت دارای محدودیت حرکتی هستند. بنابراین برای ساخت فیلم بلند یا کاراکتر پرتحرک و جزئیات باید حتما چندین عروسک در حالت‌ها و پوزیشن‌های مختلف آماده‌سازی بشه.

آماده‌سازی چندین نمونه از یک کاراکتر انیمیشنی در حالات و پوزیشن‌های مختلف در کات اوت دستی

• در مدل دستی کات اوت، هرگونه جزئیاتی که به یک آبجکت برش داده شده افزوده بشه، زاویه عکس‌برداری انیماتور رو محدودتر می‌کنه. با همین دلیل، مدل دستی انیمیشن کات اوت برای تصویربرداری از نماهای بسیار نزدیک (کلوزآپ) کاربرد خوبی نداره. در نتیجه دیالوگ‌هایی که نیاز به هماهنگ کردن حرکات لب و صدای ضبط شده (لیپ سینک (lip-sync) ) دارن، اصلا متداول نیستند.
• شکل‌های دو بعدی معمولا حرکاتی صاف و روان ایجاد می‌کنند. این حس رو خصوصا وقتی یک شیء دو بعدی از دوربین دور میشه و یا به سمت دوربین در حال حرکته به خوبی میشه حس کرد. البته این بیشتر یک خصیصه از کات اوت هست تا ویژگی منفی‌اش.

نمونه‌هایی از کات اوت دستی

از بین اولین هنرمندان کات‌اوت سنتی، «لاته رینیگر» (Lotte Reiniger) یک پله بالاتر از همه ایستاده. این کارگردان آلمانی از سال 1919 چند فیلم کوتاه ساخت ولی اولین اثر شاخص او «ماجراهای شاهزاده احمد (1926)» بود که برای ساخت اون از تکنیک کات‌اوت سایه‌ای استفاده کرد. در زیر گوشه‌هایی از این اثر رو با هم می‌بینیم.

با گذر زمان این تکنیک تحول پیدا کرد و از ابزاری غیر از کاغذ و مقوا برای ساخت عناصر  صحنه و حتی اشیای رنگی استفاده  شد. در همین راستا، کارگردان روسی به نام «یوری نورستین» نامی شاخص هست. او انیمیشن کوتاه «خارپشت در مِه (1975)» را با استفاده از این تکنیک ساخت و برای ایجاد جلوه‌های ویژه در تصویر، از عناصر مختلفی مانند آب و دود استفاده کرد.

 

هرچند امروزه کات اوت دیجیتال به کات اوت دستی سرعت و جلوه بیشتری داده، اما هستند هنرمندانی که از این تکنیک برای ساخت انیمیشن‌های جذاب استفاده می‌کنند. در 2 ویدئوی زیر، انیمیشن «هواپیمای کاغذی(2013)» اثر «جیانلوکا ماروتی» و سختی‌ها و مسیر تولید این انیمیشن کات اوت دستی رو می‌بینید:

کات اوت دیجیتال

از میان انیماتورهای امروزی دیگه کمتر کسی علاقه داره سختی‌های برش و انیمیت دستی رو به کار با کامپیوتر ترجیح بده. با استفاده از کامپیوتر، مرحله ساخت تصاویر و کاراکترها، استخوان‌بندی (Rigging) (بجای مفصل‌بندی در روش دستی) و متحرک‌سازی کاملا به صورت مجازی انجام‌پذیره.

با دیجیتالی شدن ساخت انیمیشن کات اوت، هزینه و زمان ساخت انیمیشن دو بعدی بسیار کاهش پیدا کرد. همچنین در مقایسه با سل انیمیشن، حجم فایل‌های ایجاد شده بسیار کم شد.

 

کاراکترهای انیمیشن مشهور South Park که به صورت دو بعدی کاغذی ساخته شده‌اند

به عنوان نمونه نسخه ابتدایی سریال کارتونی و مشهور South Park با استفاده از تکنیک کات اوت کاغذی ساخته شد، اما قسمت‌های بعدی این مجموعه به صورت کامپیوتری ساخته شدند به طوری که شکل و حس نسخه‌های کاغذی رو حفظ کرده بود؛ در حقیقت، انیماتورهای این انیمیشن از سخت افزار و نرم افزارهای سطح بالا استفاده کرده بودند تا عامدانه اثری بسازن که ساده و آماتوری به نظر برسه تا حس نسخه کاغذی حفظ بشه.

مزایای کات اوت دیجیتال

• کاراکتر فقط یک بار خلق و به صورت رایانه‌ای اجرا میشه؛ در نتیجه زمان و هزینه تولید با استفاده از کامپیوتر، بسیار کم و مقرون بـصرفه میشه.
• دانش ساده‌تری برای ساخت انیمیشن کات اوت دیجیتال موردنیازست.
• با بهره‌گیری از خلاقیت و سلیقه حتی با آثار خوب سه بعدی هم قابل رقابته.

کات اوت سایه‌ای (سیلوئت انیمیشن) (silhouette animation)

یکی از نمونه‌های انیمیشن کات اوت، سیلوئت انیمیشنه. در این روش شکل‌های موردنیاز با استفاده از مقوای تیره برش داده میشن و منبع نور در پشت عروسک‌ها و تصاویر قرار می‌گیره. با این خلاقیت، عروسک‌ها ضد نور شده و تصاویر به صورت سایه‌های کاملا مشخصی حرکت می‌کنند.

نمایی از انیمیشن سایه‌ای «هنر لوته رینیگر» که در مورد یکی از پیشگامان هنر سیلوئت یعنی خانم رینیگر می‌باشد- اثر جان ایزاکس (1970)

 

چند نکته:

• متحرک‌سازی در کات اوت سایه‌ای هم به صورت فریم به فریم انجام و تصویربرداری صورت می‌گیره.
• استفاده از طلق های رنگی یا رنگ آمیزی دیجیتالی برای رنگی کردن فضای بک‌گراند انیمیشن معمول هست.
• عروسک در بهترین حالت (پوز) خود بايد در حالت ضد نور قرار بگیره تا حرکاتش توسط بیننده قابل تشخیص باشه.

تفاوت در جلوه‌های بصری

تکنیک‌های «کات اوت» و «سیلوئت انیمیشن» از لحاظ جلوه‌های بصری و زیبایی شناختی تفاوت‌هایی دارند.

یکی از اقسام کیفیات بصری، رنگ هست. اساسا بیننده یک اثر انیمیشنی فرصت چندانی نداره که ارزش‌های زیبایی شناسی فیلم رو در اولین نگاه، مو به مو پیدا و تحلیل کنه. فیلم مسلسل وار روایت میشه و اونها حس کلی خودشون رو با تغییر از نمایی به نمای دیگه درک و ارزیابی می‌کنند.

بنابراین، یکی از عوامل حسي تصوير، رنگ اونه. رنگ به بازسازی واقعیت و بازنمايي چیزهای فراتر از واقعیت کمک می‌کنه. استفاده از رنگ، هم  می‌تونه باعث تداعی حس شکوه و عظمت  بشه و در عین حال هم حس سادگی؛ هم آرامش‌بخش باشه و هم هیجان ایجاد کنه.

تفاوت‌های اصلی این دو تکنیک، تفاوت در طراحی کاراکتر و رنگ‌آمیزی اون‌هاست؛ همونطور که بالا بهش اشاره کردیم، شاخصه‌های بصری در تکنیک کات اوت رو میشه در  رنگ‌آمیزی پس زمینه و کاراکترها، جزئیات مربوط به چهره، لباس و سایر آبجکت‌های صحنه  مشاهده کرد. فضای انیمیشن، که در کات اوت دستی و دیجیتال دیده میشه، در مقایسه با کات اوت سایه‌ای بسیار پر رنگ و لعاب‌تره و به  رنگ‌پردازی واقع‌گرایانه نزدیک‌تره.

تفاوت‌های میان انیمیشن کات اوت دیجیتال و سایه‌ای از منظر جلوه‌های بصری مانند رنگ‌آمیزی و کنتراست.
سمت راست- کات اوت دیجیتال «دیرین دیرین» سمت چپ- کات اوت سایه‌ای «لوته، همان دختر سیلوئتی»

 

از طرفی یکی دیگه از قِسم‌های کیفیات بصری، کنتراست یا تضاد هست. با ایجاد کنتراست رنگ یا فرم، مفاهیم در قاب تصویر واضح و دارای معنا میشن. این استفاده از کنتراست هست که به بیننده توانایی تشخیص بهتر اجسام و تفاوت‌هاشون در تصویر رو بدست میاره. کنتراست رنگ یکی از کیفیت‌های بصری هست که به ویژه در سیلوئت انیمیشن نمود بیشتری داره.

اصولا خصوصیت سیلوئت انیمیشن، همان کنتراست شدید رنگی و سایه‌ای بودن کاراکترهاست؛ این ویژگی از لحاظ بصری با کم کردن عوامل آشفتگی حواس از صحنه، باعث جلب توجه بیشتر بیننده به روایت داستان و حرکات شخصیت های انیمیشن میشه.

البته این به اون معنا نیست که کنتراست رنگ مخصوص سیلوئت انیمیشنه و در ساخت کات اوت دیجیتال/دستی وجود نداره، خیر! بلکه کنتراست رنگ در آثار کات‌اوت دیجیتال هم وجود داره. مثل انیمیشن «روتی توت توت» (Rooty Toot Toot) به کارگردانی «جان هابلی» (John Hubley) که او برای شخصیت‌پردازی فقط از دو یا سه رنگ زنده و متضاد هم استفاده کرد.

 

برای انتقال حس به مخاطب، در سیلوئت انیمیشن به دلیل اینکه جز  رنگ سیاه چیز مشهودی در چهره کاراکترها قابل رویت نیست، انیماتور باید احساسات کاراکترها رو به صورت بیرونی ابراز و بازیگردانی کنه. در مقایسه با کات‌اوت دیجیتال/دستی،  تکنیک کات‌اوت سایه ای غالبا به دلیل فضای تاریک آن، بیشتر برای روایت داستان های عاطفی، موزیکال، مستند و بیوگرافی استفاده میشه.

از جمله آثار بین المللی که با استفاده از تکنیک سیلوئت انیمیشن ساخته شدند میشه از  ماجراهای شاهزاده احمد  (The Adventures of Prince Achmed) (1926، آلمان)، پرنس و پرنسس ( 2000)، افسانه‌های شب (2011، فرانسه)، لوته همان دختر سیلوئتی (Lotte That Silhouette Girl) (مستند کوتاه،  2018) نام برد.

انیمیشن افسانه‌های شب- اثر میشل اوسلوت، فرانسه، 2011

نرم افزارهای ساخت انیمیشن کات اوت

انیمیشن دو بعدی کات اوت این قابلیت رو داره تا با نرم افزارهای مختلفی ساخته و اجرا بشه. برای طراحی  و انجام ویرایش و رنگ آمیزی بر روی کاراکترهای انیمیشن، نرم افزارهایی مثل آدوبی فتوشاپ و آدوبی ایلاستریتور بسیار پرکاربرد هستند. اما برای متحرک سازی (انیمیت) شخصیت‌های داستان، شما با سبدی از نرم افزارهای قوی در این زمینه روبرو هستید.

1. افترافکت
2. انیمه استودیو (موهو)
3. تون‌بوم هارمونی (Toon Boom Harmony)
4. ادوبی انیمیت (Adobe Animate)
5. ادوبی کاراکتر (Adobe Character)
6. بلندر (Blender)

پیشرفت دنیای دیجیتال باعث شده که فرآیند قدیمی و پر زحمت ساخت انیمیشن کات اوت خیلی سریعتر و راحت تر انجام شرکت های مختلف راه حل های خودشون رو برای تولید بهتر و با کیفیت تر این سبک از انیمیشن ارائه دادن و همین موضوع باعث شده تا هرکدوم با توجه به نیازهای مخاطبینشون ابزارهاشون رو توسعه بدن مجموعه نوشیکا برای اینکه دست شما رو توی انتخب باز بگذاره سعی کرده دوره های متفاوت انیمیشن سازی در نرم افزارهای مختلف برای شما اماده کنه. حالا این به شما بستگی داره که با توجه به نیازتون دوره مناسب خودتون رو انتخاب کنین.

 

یکی از نرم افزارهای پرکاربرد برای ساخت انیمیشن کات اوت، آدوبی افترافکت هست. انیمیشن زیر نمونه‌ای از پویانماییه که با استفاده از عروسک‌های کاغذی حلقوی در مجموعه ای کوچک و مینیاتوری ساخته شده و تلفیقی از تکنیک کات اوت دستی و دیجیتاله. با استفاده از نرم افزار آدوبی افترافکت تصاویر این انیمیشن ادغام و تکمیل شده است.

سایر نمونه‌های انیمیشن کات اوت

نمونه‌های مختلفی تاکنون از انیمیشن کات اوت در سراسر دنیا با استفاده از نرم افزارهایی که در بالا معرفی کردیم ساخته شده‌اند. در  اینجا سعی کردیم تا نمونه‌های متنوع دیگه‌ای از  پویانمایی دو بعدی که با تکنیک کات اوت ساخته شده‌اند رو هم به اشتراک بگذاریم:

 

وقتی اینجایی یه معنی بیشتر نمی تونه داشته باشه یعنی تو هم مثل ما عاشق انیمیشن و انیمیشن‌سازی هستی و اول راهی، اما نمی دونی از کجا باید شروع کنی؟ ما برای شما یه مقاله ویژه آماده کردیم و سعی کردیم به تمام سوالات شما درباره انیمیشن و یادگیری انیمیشن توضیح بدیم.
یعنی برای انیمیشن‌ساز شدن فقط یک کلیک فاصله داری!
تنها کاری که باید بکنی اینه که روی شروع کلیک کنی