انیمیشن کاغذی

یکی از قدیمی ترین انواع انیمیشن های سنتی دوبعدی، تکنیک انیمیشن کاغذی هست. انیمیشن کاغذی جزو سنتی ترین تکنیک های مورد استفاده در ساخت پویانمایی تا قبل از ظهور انیمیشن رایانه ای به حساب میاد. همانطور که از اسمش پیداست، در  این تکنیک برای تصویرسازی، نقاشی بر روی کاغذ حرف اول و آخر رو می زنه. یک صحنه و اتفاقات آن، باید همه طرح‌های کلیدی و میانی و حتی بک‌گراند صحنه بر  روی کاغذ کشیده بشه؛  و بعد، از همون طرح به عنوان طرح نهایی، عکس یا اسکن گرفته بشه.

 

مزایا و معایب انیمیشن دو بعدی کاغذی

مزایا:

پیچیده نبودن فضای تصویر: هر فریم با تمام تصاویرش باید مجددا برای فریم های بعدی به صورت دستی کشیده بشه. این مسأله باعث می‌شه در ساخت انیمیشن دو بعدی کاغذی تصاویر ساده تری انتخاب بشه. در نتیجه فضای این نوع از انیمیشن‌ها، معمولا پیچیدگی تصویری ندارند.

سادگی فضای تصویر و حس  نوستالژیک برآمده از انیمیشن کاغذی گرتی دایناسور (1914)

 

حس سادگی و نوستالژی: به همان دلیل بالا، یعنی کشیدن دستی و مجدد هر فریم با همه جزئیاتش در فریم‌های بعدی، در انیمیشنِ نهایی کمی لرزش خطوط و حالت ناایستایی مشاهده می‌کنیم. این مساله جزء جدایی ناپذیر این سبک از انیمیشن دو بعدیه، که می‌تونه عاملی باشه برای  انتقال‌ حس سادگی و نوستالژی به بیننده.

 

• پرانتز باز:

از اولین نمونه‌های استفاده از تکنیک انیمیشن دوبعدی کاغذی، کاربردش در ساخت فلیپ بوک‌هاست. زیباسازی مجلدات یکی از کاربردهای امروزی این انیمیشن سنتیه. مثلا گذرنامه فنلاندی‌ها به صورت یک فلیپ بوک خلاقانه تزیین شده که با تورق سریع میشه حرکت زیبای یک گوزن شمالی رو در گذرنامه دید.

گذرنامه‌های فنلاندی به صورت یک فلیپ‌بوک طراحی شده که حرکت یک گوزن شمالی رو متحرک‌سازی می‌کند.

معایب:

• عدم  امکان لایه بندی تصاویر: همه فریم‌ها، شخصیت‌ها، همه چیز  روی کاغذ اتفاق می‌افته.
• طولانی بودن زمان ساخت: کشیدن هر فریم به صورت دستی، اسکن هر یک از تصاویر، اصلاح نقاشی ها و غیره فرآیندی هست که منجر به طولانی شدن زمان ساخت این انیمیشن‌ها می‌شه. فیلم کوتاه «یک فانتزی» از اولین انیمیشن‌های دو بعدی بود که در سال ۱۹۰۸ ساخته شد. برای ساخت این انیمیشن 75 ثانیه‌ای دستِ کم 700 فریم نقاشی پشت سر هم کشیده شد!

تصویری از یک فریم طراحی شده از پویانمایی «یک فانتزی»، محصول 1908

 

• سختی طراحی مجدد: همانطور که گفته شد، هر یک از کاراکترها، اشیاء و تصاویر جلویی و پشتی در هر فریم باید مجددا نقاشی بشن. این سختی خصوصا اگر زمان انیمیشن تولید شده بخواد چندین دقیقه باشه، بیشتر خودش رو نشان میده. جدای از این مسأله، زمان و انرژی زیادی صرف تکمیل تصاویر میانی میش. مثلا به گفته راجر ویلیامز  در ساخت انیمیشن‌ها مرسوم بود، نقاط عطف تصاویر یا همان کی‌فریم‌ها رو انیماتورها طراحی می کردند و سپس طراحان تازه کار تصاویر میانی یا اصطلاحا in between حرکات یک کاراکتر رو تکمیل می‌کردند. به همین خاطر تعداد نیروی انسانی بیشتری نسبت به حالت تکنیک دوبعدی کامپیوتری درگیر فرایند تولید می‌شد.

 

ابزار لازم برای ساخت انیمیشن 2 بعدی کاغذی

همانطور که از اسم این تکنیک می توان حدس زد، از جمله ابزارهای لازم برای ساخت انیمیشن دوبعدی کاغذی، برگه های کاغذی یا مقوایی هستند. مداد، مداد رنگی، آب رنگ و سایر لوازم مرسوم طراحی از دیگر ابزارهای کار برای ساخت انیمیشن دو بعدی کاغذی. در زیر به برخی از ابزار موردنیاز  اشاره شده است:

مدادها

معمولا پیشنهاد اینه: ابتدا طرح اولیه رو با مداد آبی مخصوص کار کرده و سپس طراحی ها رو با یک مداد گرافیتی کامل‌تر کنید. یعنی خطوط اصلی و صحیح کاراکتر رو با مداد آبی مشخص کرده و بعد با مداد گرافیتی روی جزئیات اون بیشتر کار کنید. وقتی شما انیمیشن اولیه خودتون رو به صورت آزمایشی نگاه می کنید، قطعا خطوط گرافیتی رو پررنگ تر و روی خط آبی که در زیر اون کشیده شده، مشاهده خواهید کرد. مدادهای سری HB یا B برای طراحی دقیق و خوب پیشنهاد می‌شه.  در مورد انواع مدادها در مقاله آموزش طراحی با مداد نکاتی گفته شده که خوندن اون هم خالی از لطف نیست.

ممکنه بعضی از افراد ترجیح بدهند با مدادهایی کار کنند که سر اون‌ها گرد باشه؛ مانعی نیست، اما از اون طرف خیلی هم نوک مداد نباید تیز باشه. تیزی بیش از حد مداد باعث ایجاد خراش بر روی کاغذ شده و ممکنه هارمونی تصاویر و کلِ کار رو تحت تاثیر قرار بده. بهتره خطوط مشکی با مداد گرافیتی نرم رسم بشه ولی نوک مداد آبی شما کمی تیزتر باشد.

مداد آبی

 یکی از سوالاتی که بسیاری از هنرجوها معمولا می‌پرسند این است که چرا طراحان از مداد آبی هنگام کار استفاده می‌کنند؟ پاسخ اینه که این مدادهای آبی با ایجاد خطوط و سایه‌های آبی رنگ به طراح این امکان رو میده تا حرکات مختلف یک کاراکتر و پوزیشن های گوناگون اون رو در یک صفحه بکشه. چرا؟ چون این مدادها مشابه مداد رنگی‌های معمولی نیستند؛ بلکه توسط دوربین و دستگاه‌های کپی عملا غیرقابل تشخیص هستند. این قابلیت عالی باعث می‌شه طراح با راحتی بیشتری طراحی کنه. یا ویرایشگر لی‌اوت می‌تونه نکاتی رو روی صفحه یادداشت کنه و مطمئن باشه در نسخه نهایی درج نمی‌شه.

مدادهای آبی (یا قرمز) معمولا برای ترسیم خطوط اولیه کاربرد دارند و جنس آن ها به گونه‌ای است که به راحتی قابل پاک شدن بوده و توسط دوربین‌های گرافیک‌آرت غیرقابل تشخیص‌اند.

البته امروزه با گسترده شدن اسکن دیجیتال و دستکاری رایانه ای تصاویر کاربرد این مدادها جور دیگه ای هست. هنرمند پس از طراحی به همان شیوه مرسوم سنتی تصویر رو اسکن می کنه. اغلب اسکنرها این خطوط آبی رو تشخیص و نمایش میدن. با این حال، با دستکاری تصویر به صورت رایانه ای یعنی تغییر Greyscale و افزایش کنتراست و روشنایی تصویر اصلی، خطوط آبی ظاهر شده محو خواهند شد. البته راه های دیگه ای هم در نرم افزارهای گرافیکی مثل فتوشاپ برای حذف خطوط آبی وجود داره که فعلا به اون نمی‌پردازیم.

 

پاک‌کن

ترجیحا از پاک کن‌های فانتزی تعبیه شده بر  انتهای مدادها استفاده نکنید! به احتمال زیاد طرح و کاغذ رو خراب می کنند. باید سعی کرد از پاک کن های جداگانه استفاده شود. یکی از مرسوم‌ترین انواع پاک کن ها، پاک‌کن‌های خمیری هستند که برای پاک کردن صحیح، ایجاد سایه ها و افزودن جزئیات در تصویر  به کار می روند. این نوع از پاک کن ها برای حذف اثر ذغال و مداد گرافیتی کم رنگ قابل استفاده هستند. برای ظرافت به خرج دادن در پاک کردن خطوط، پاک‌کن‌هایی که با  تیغ به صورت تیز و زاویه‌دار برش داده شدند، عالیست.

پاکن‌کن ‌های خمیری برای پاک کردن صحیح، ایجاد سایه و گرادیان و افزودن جزئیات در تصویر  کاربرد دارند.

 

میز نور (lightbox)

میز نور یک ابزار برای طراحی کاراکترها و  متحرک سازی توسط انیماتورهاست. این میز زاویه طراحی قابل تنظیمی داره و مدل‌های حرفه‌ایش یک صفحه چرخان و شفاف در وسط داره که پشت اون یک منبع نور تعبیه شده. همونطور که گفته شد، این جعبه ها باید قابلیت تغییر زاویه صفحه طراحی رو داشته باشند. این امکان، طراحی رو به دلیل کم کردن فشار بر روی مچ و مهره‌های کمر آسون‌تر می‌کنه. ساخت میز نورهای ساده خیلی پیچیده و دشوار نیست. با یک جعبه چوبی بدون درب (از بالا) و تعبیه لامپ نئونی درون آن و اتصال محکم یک پلکسی گلس شفاف 6 میلیمتری روی جعبه، خودتان می‌تونید میز نور ساده‌ای رو بسازید. علاوه بر ساخت انیمیشن کاغذی، برای کار کردن روی پیش‌تولید، عکس‌ها و غیره هم این وسیله کاربرد داره.

لایت باکس مجهز به منبع نور در پایین و بالا و دیسک چرخان در وسط جعبه

 

دیسک طراحی (Drawing disk)

یک صفحه طراحی هست که بر روی جعبه لایت باکس قرار می‌گیره و برای کار بر روی حرکت‌های دوربین و چرخه‌های به هم پیوسته راه رفتن کاراکتر مورد استفاده واقع می‌شه. این وسیله شامل دو میله کشویی در بالا و پایین هست و می تونه از جنس فلز، پلاستیک و یا چوب ساخته شده باشه.

دیسک طراحی، کار طراحی بر روی لایت باکس را برای طراح کاراکتر و انیماتور  آسان‌تر می‌کند.

 

نگهدارنده گیره‌دار کاغذ (Peg Bar)

نگهدارنده‌های حرفه‌ای شامل نواره ای استیل یا پلاستیکی با سه پین یا گیره هستند. در واقع این استاندارد صنعتی هست که به همراه کاغذ حرفه‌ای انیمیشن مورد استفاده قرار می‌گیرد. پگ‌بار کمک می‌کنه تا هر یک از برگه‌های کاغذ درست و بدون کمترین جابجایی سر جای کاغذ (یا همان فریم) قبلی قرار بگیرند. پین‌ها اگر در بالا قرار گیرند، برای طراحی آسان‌تر و اگر در پایین قرار گیرند برای بر زدن و تورق کاغذهای طراحی مناسب هستند.

نصب پگ‌بار روی میز کار به حفظ ابعاد و مشخصات هر فریم کمک کرده و برای حفظ دقت و اندازه گیری در طراحی‌ها بسیار موثر است.

 

اکس شیت

به اکس شیت ها، دوپ شیت یا جدول فیلم‌برداری هم گفته می‌شه. این اوراق مناسب کار انیماتورهاست تا همه اطلاعات مهم و موردنیاز کار رو در اون ثبت کند. مثلا اطلاعاتی که جواب این سوال رو همیشه بتونه بده: «انیمیشن این شات چگونه است؟»

اکس شیت، شامل اطلاعات مهمی از پروژه مانند زمانبندی حرکت، دیالوگ، شماره فریم‌ها و غیره برای انیماتور است.

 یک ایکس شیت استاندارد از چندین ستون عمودی و 100 ردیف چپ به راست تشکیل شده که هر ردیف نشان دهنده یک فریم از انیمیشن هست. اگر انیمیشن موردنظر قرار باشه با سرعت 25 فریم بر ثانیه ساخته بشه، 100 فریم (یک برگه)، معادل 4 ثانیه از انیمیشن خواهد بود. توضیحات تکمیلی در خصوص اکس شیت رو بعدا بهش اشاره خواهیم کرد.

 

 

اگه دوست داری به صورت حرفه ای انیمیت فریم به فریم رو یادبگیری می تونه یه سری به دوره آموزشی تجربه انیمیت یک نما همراه با آرون بلیز بزن توی این همه نکاتی که برای حرفه شدن در انیمیت نیاز داری رو می تونه از زبان یکی از اساتید بزرگ انیمیشن دنیا آرون بلیز یاد بگیری.

 

 

 

 

 

مدل شیت

مدل شیت لزوما ابزار لازم برای تکنیک دوبعدی کاغذی نیست، اما برای طراحی دقیق یک کاراکتر لازمه. در یک مدل شیت اطلاعاتی مانند سایز کاغذ، ساختار و جزئیات هر کاراکتر در فیلم و مدل اون از وجوه مختلف (از راست/چپ و از پشت/روبرو) و غیره وجود داره.

تصویری از مدل شیت کاراکتر انیمیشنی معروف گوفی-استودیو دیزنی

 

 

طراحی شخصیت فقط کشیدن یه نقاشی نیست بلکه شخصیت که طراحی می کنید هم باید از نظر ظاهری با داستان و ویژگی های مربوط به کاراکتر هماهنگ باشه هم باید از نظر فنی نیازهای تیم تولید رو برآورده کنه. برای اینکه بیشتر با حرفه طراحی شخصیت آشنا بشید می تونید در دوره آموزشی طراحی شخصیت برای انیمیشن سازی شرکت کنین. در این دوره هم آرون بلیز استاد بزرگ انیمیشن و طراحی در کنار شماست تا بتونید این تخصص رو به صورت حرفه ای فرا بگیرید.

 

 

 

دستکش

پوشیدن دستکش نقاشی یکی از ابزار اختیاری در ساخت انیمیشن 2 بعدی کاغذی به حساب میاد. استفاده از این دستکش به شما کمک می کنه تا تمیز بکشید و جلوی آلوده شدن صفحه به خاطر کشیده شدن انگشتها و دستان شما بر روی اون، رو بگیرید. این دستکش انگشت شست و دو انگشت اول شما رو آزاد میزاره و مابقی دست رو پوشش میده.

دستکش طراحی برای جلوگیری از ترکیب شدن ناخواسته رنگ‌ها و آلوده‌ شدن صفحه نقاشی کاربرد دارد

 

معرفی چند انیمیشن 2 بعدی کاغذی

همانطور که عنوان شد با ظهور عصر تکنولوژی و رایانه کمتر کسی به این تکنیک قدیمی پرداخت. برای همین چند نمونه زیر که در جدول نشون داده شده از جمله ابتدایی ترین فیلم‌های انیمیشنی در دنیاست.  این بخشی از انیمیشن های دوبعدی کاغذی است؛ شما هم می‌تونید به این فهرست اضافه کنید.

مجموعه معروف انیمیشنی «آقای خط» که با تکنیک انیمیشن دو بعدی کاغذی ساخته شد.

 

نام فیلم	کارگردان	سال تولید	مدت زمان (دقیقه)	کشور	تکنیک
یک فانتزی (فانتاسمگوری)	امیل کول	1908	1:20	فرانسه	انیمیشن 2 بعدی کاغذی
نموی کوچک	وینزور مک‌کی	1911	11:33	امریکا	انیمیشن 2 بعدی کاغذی
گرتی دایناسور	وینزور مک‌کی	1914	12	امریکا	انیمیشن 2 بعدی کاغذی
غرق شدن کشتی لوسیتانیا	وینزور مک‌کی	1918	12	امریکا	انیمیشن 2 بعدی کاغذی
سریال آقای خط (La Linea)	اُسوالدو کاواندولی	1986-1971	4-2	ایتالیا	انیمیشن 2 بعدی کاغذی
دنیای دیوانه دیوانه دیوانه	نورالدین زرین‌کلک	1975	3:30	ایران	انیمیشن 2 بعدی کاغذی

 

انیمیشن 2 بعدی کاغذی فریم به فریم با آن قالب محدودکننده سنتی اش به تاریخ پیوسته بود و با رسیدن تاریخ انقضای آن، دیگر استودیوها به سمت استفاده از آن نرفتند. تا اینکه در سال 2015 استودیوی کارتون‌برو (Cartoon Brew) برای ساخت انیمیشن کلاوس (Klaus) باز هم به این تکنیک قدیمی مراجعه کرد. تیم تولید انیمیشن کلاوس با بهره گیری از تجربیات، تکنولوژی و دانش امروزی تونستند یک انیمیشن دو بعدی کاغذی مدرن‌سازی شده بسازند.

سرجیو پابلوز کارگردان این اثر در جایی گفته بود: «ما نمی خواستیم برای استفاده از تکنیک دو بعدی نقاشی فریم به فریم به گذشته برگردیم، بلکه خواستیم این تکنیک از چشم افتاده رو به جلو بکشونیم».

انیمیشن  کلاوس در سال 2019 با استفاده از تکنیک تلفیقی دو بعدی کاغذی و سه بعدی و مدرن‌سازی این تکنیک قدیمی، از یک دستاورد شکوهمندانه رونمایی کرد.

البته این انیمیشن یک پویانمایی تلفیقی دو بعدی و سه بعدی است؛ یعنی در فرایند ساخت به فراخور نیاز صحنه و موقعیت، از تکنیک ها و جلوه های سه بعدی کامپیوتری نیز استفاده شده است، اما کانسپت آرت این انیمیشن بر پایه نقاشی فریم به فریم است که مشابه آن در انیمیشن‌های دوبعدی کاغذی یافت می‌شد.  در  انیمیشن کلاوس، هنرمندان تنها روی کی‌فریم‌ها کار می‌کردند و همه فریم‌های میانی (in between frames) به صورت اتوماتیک با استفاده از اطلاعات سیستم رهگیری (tracking system) ساخته و ادغام می‌شد. اگر خروجی این سیستم مطلوب نبود، همه فریم‌های میانی به صورت دستی کشیده می‌شدند.

 

معرفی نرم افزار فلیپ‌بوک

امروزه با کمک نرم افزارها می‌شه سبک های مختلفی از انیمیشن رو ساخت. نرم افزاردیجی سل فلیپ‌بوک  (Digicel FlipBook) یکی ازساده‌ترین نرم‌افزارهای ساخت انیمیشن دو بعدیه که از سرعت بالایی برخوردار هست و تداعی کننده انیمیشن‌های دو بعدی کاغذی و سل انیمیشنه؛ یعنی هم می‌شه طرح‌ها و نقاشی‌هامون رو با اسکن از روی کاغذ وارد محیط نرم افزار کنیم و هم به صورت دیجیتالی تو این نرم افزار، طراحی کنیم.

نمایی از کاربرد نرم‌افزار دیجی‌سل فلیپ‌بوک در ساخت انیمیشن دو بعدی

اگه با نرم‌افزارهای Toon Boom Harmony و TVPaint آشنایی دارید، از لحاظ شباهت دیجی‌سل فلیپ بوک شبیه به اونهاست. در این نرم افزار می‌شه افکت‌های صوتی مختلف و حتی افکت‌های بصری رو که به صورت پیش‌فرض در نرم افزار موجوده، به انیمیشن خودمون اضافه کنیم.

در مورد انیمیشن های دو بعدی کاغذی اگه سوالی براتون پیش اومده یا نکته علمی/فنی خوبی به ذهنتون میرسه، لطفا با کامنت بین ما و دیگران به اشتراک بگذارید.

 

 

وقتی اینجایی یه معنی بیشتر نمی تونه داشته باشه یعنی تو هم مثل ما عاشق انیمیشن و انیمیشن‌سازی هستی و اول راهی، اما نمی دونی از کجا باید شروع کنی؟ ما برای شما یه مقاله ویژه آماده کردیم و سعی کردیم به تمام سوالات شما درباره انیمیشن و یادگیری انیمیشن توضیح بدیم.
یعنی برای انیمیشن‌ساز شدن فقط یک کلیک فاصله داری!
تنها کاری که باید بکنی اینه که روی شروع کلیک کنی