آشنایی با استودیو جیبلی

تا اینجا در مورد 7 تا استودیوی انیمیشن‌سازی مهم دنیا حرف زدیم: والت دیزنی، پیکسار، سونی پیکچرز، بلو اسکای، ایلومینیشن، آردمن، دریم ورکس. توی این مقاله می‌خوایم با استودیویی آشنا بشیم که از یه جهتی با همۀ استودیوهای قبلی فرق داره. و اون چیزی نیست جز استودیو جیبلی!!

استودیوی ژاپنی و لوگوی اون

از بین اون 7 استودیو، 6 تاشون آمریکایی بودن و دفتر مرکزی یکی (آردمن) توی انگلیس هست. استودیوی این مقاله، یه استودیوی آسیاییه: استودیو جیبلی (Studio Ghibli)؛ که البته بهش استودیو جیبوری و استودیو گیبلی هم میگن.

جیبلی یه استودیوی ژاپنیه که مرکز اصلیش توی شهر توکیو قرار داره. شهرت اصلی این استودیو به خاطر فیلم‌های سینمایی انیمیشنی‌شه. ولی تنها محصولاتش سینمایی انیمیشنی نیست؛ بلکه کارهای کوتاه، تبلیغات تلویزیونی و یه دونه فیلم تلویزیونی هم تولید کرده.

شخصیت معروفی که این استودیو خلق کرده و به نوعی امروز نماد این استودیو محسوب میشه، توتورو (Totoro) هست که یه روح بزرگ شبیه به گربه ست که توی انیمۀ «همسایۀ من توتورو» محصول سال 1988 به مخاطب‌ها معرفی شد. در واقع منشأ لوگوی امروز جیبلی به این انیمه برمی‌گرده.

«همسایه من توتورو» (My Neighbor Totoro) یه فیلم در سبک فانتزیه. کارگردان این فیلم، فیلمساز بزرگ انیمه، هایائو میازاکی هست و جایزه‌های زیادی رو از جشنواره‌های مختلف ربوده. از صداپیشه‌های نسخۀ انگلیسی این فیلم میشه به داکوتا فانینگ (بازیگر فیلم‌های «من سم هستم»، «گرگ و میش: ماه نو» و «روزی روزگاری در هالیوود») و خواهرش ال فانینگ اشاره کرد.

داستان این انیمه در مورد دو تا دختر بچه ست که به همراه پدرشون به دهکده‌ای نقل مکان می‌کنن تا به مادر بیمارشون نزدیک‌تر باشن. اون‌ها توی جنگل‌های اطراف دهکده موجوداتی سحرآمیز به نام توتورو پیدا می‌کنن و خیلی زود با اون‌ها دوست میشن.

اسم دختر کوچیکتره که خردساله «می» هست و اون یکی دختر که خواهر بزرگتر میه، «ساتسکه» ست. اون موجودات سحرآمیز به نوعی ارواح حنگل هستن که توسط دیگران قابل رویت نیستن. در واقع توتورو هم یکی از همین ارواحه که می و ساتسکه باهاش ارتباط عاطفی پیدا می‌کنن. توتوروی تپل و دوست‌داشتنی رو توی تریلر این انیمه می‌تونین ببینید.

فیلم‌های پرفروش استودیو جیبلی

پرفروش‌ترین فیلم استودیو جیبلی انیمۀ «شهر اشباح» (Spirited Away) محصول سال 2001 هست. این انیمه در سبک درام فانتزی و به نویسندگی و کارگردانی هایائو میازاکی هست. از صداپیشه‌های این فیلم میشه به رومی هیراگی، ماری ناتسوکی و میو ایرینو اشاره کرد.

شهر اشباح به عنوان یکی از برترین انیمه‌های تمام دوران‌ها به حساب میاد که تونسته توی هفتاد و پنجمین دوره جوایز اسکار برندۀ اسکار بهترین فیلم انیمیشنی و همچنین برندۀ جایزۀ خرس طلایی توی جشنوارۀ بین‌المللی فیلم برلین در سال 2002 در کنار فیلم «یکشنبه خونین» بشه.

شهر اشباح پیش از اکران انیمۀ «نام تو» پرفروش‌ترین انیمۀ جهان بود. انیمۀ «نام تو» برای استودیو جیبلی نیست و یه استودیوی ژاپنی دیگه اون رو ساخته و به خاطر همین توی یه مقالۀ دیگه باید بهش بپردازیم. شهر اشباح در حدود 396 میلیون دلار فروش رفت، در حالی که هزینۀ ساختش فقط 19 میلیون دلار بود.

داستان این انیمه در مورد دختری 10 ساله به اسم چیهیرو هست. چیهیرو یه روز تابستون به همراه والدینش آکیو (پدر) و یوکو (مادر) به شهر دیگه‌ای نقل مکان می‌کنن. توی راه چیهیرو یه مجسمۀ عجیب می‌بینه و یه دفعه روی یه عالمه دست‌انداز میرن و در آخر به جای اینکه به شهر خودشون برسن، به یه دیوار تونل مانند می‌رسن.

توی این کلیپ که در ادامه براتون قرار دادیم، می‌تونین صحنه‌هایی از انیمۀ «شهر اشباح» رو ببینید که یه راوی داره در مورد این انیمه توضیحاتی میده. توضیحات راوی در مورد ویژگی جادویی بعضی از آثار میازاکی، مخصوصاً شهر اشباحه. این ویژگی جادویی مربوط میشه به صحنه‌هایی از این انیمه که هیچ اتفاق مهمی توی اون صحنه رخ نمیده.

فیلم پرفروش بعدی استودیو جیبلی «قلعۀ متحرک هاول» (Howl’s Moving Castle) هست که در سبک فانتزی و به نویسندگی و کارگردانی هایائو میازاکی و محصول سال 2004 هست. این فیلم اقتباسی از رمانی به همین نام، نوشتۀ نویسندۀ بریتانیایی، دایانا واین جونز، هست.

این نکته جالبیه که یه کارگردان ژاپنی از یه رمان اروپایی اقتباس می‌کنه و انیمه می‌سازه. این انیمه جزو محصولات متأخر هایائو میازاکی محسوب میشه و برای جایزۀ اسکار بهترین فیلم انیمیشنی در هفتاد و هفتمین دورۀ جوایز اسکار سال 2006 نامزد شد.

موضوع فیلم دربارۀ اثرات مخرب جنگ و تأثیر ویرانگر اون بر روی عواطف و احساسات مردمه. توی داستان این انیمه جنگ بزرگی اتفاق میفته و پادشاه از تمامی جادوگرها می‌خواد تا توی این جنگ اون رو همراهی کنن. اما جادوگری به اسم هاول از این امر امتناع می‌کنه و به مبارزه با بمب‌افکن‌های جنگی برمیاد. این وسط دختری که اون جادوگر رو دوست داره سعی در باطل کردن طلسم هاول داره که همون قلب هاوله.

این فیلم تحت تأثیر مخالفت میازاکی با حملۀ آمریکا به عراق در سال 2003 حاوی مضامین قوی ضد جنگ هست. میازاکی گفته در مورد جنگ عراق «خشم زیادی داشت» که باعث شد اون این فیلم رو بسازه و احساس می‌کرد توی آمریکا همدلی چندانی با این فیلم نمیشه.

این فیلم تونست 236 میلیون دلار فروش بره، در حالی که هزینۀ ساختش 24 میلیون دلار بوده. تریلر این انیمه رو می‌تونین در پایین پاراگراف ببینید. پیشنهاد می‌کنم این تریلر رو ببینید، چون صدای راوی خیلی خوبه. توی تریلر اسم کمپانی والت دیزنی هم میاد، به خاطر اینکه این انیمه توی آمریکا به وسیلۀ والت دیزنی توزیع شد.

فیلم پرفروش بعدی استودیو جیبلی «پونیو» (Ponyo) یا «پونیو روی صخره کنار دریا» بود که یه فیلم فانتزی انیمیشنی محصول سال 2008 به نویسندگی و کارگردانی هایائو میازاکی هست. پونیو به طور کلی بدون استفاده از گرافیک کامپیوتری ساخته شده، و به صورت سنتی یه انیمیشن با دست کشیده شده محسوب میشه.

این هشتمین فیلم میازاکی برای استودیو جیبوری یا جیبلی و به طور کلی دهمین فیلمیه که توسط اون کارگردانی شده. از صداپیشه‌های این فیلم میشه به توموکو یاماگوچی، یوریئا نانا و هیروکی دوی اشاره کرد. داستان فیلم دربارۀ یه ماهی طلایی جادویی به اسم پونیو هست که با یه پسر 5 ساله به سوسُکه دوست میشه و آرزو داره که تبدیل به یه دختر انسان بشه.

این فیلم 19 ژوئیه 2008 توی ژاپن و 14 اوت 2009 توی آمریکا منتشر شد. فیلم با واکنش‌های خیلی مطلوبی از سوی منتقدها همراه بود و در هفتۀ اول فروش توی آمریکا، عنوان نهمین فیلم پرفروش رو در بین 10 فیلم برتر، و همچنین چهارمین فیلم انیمه‌ای تمام زمان‌ها رو به خودش اختصاص داد. در کل جهان بیش از 204 میلیون دلار فروش داشت؛ با هزینۀ 34 میلیون دلار.

تریلر این انیمه رو می‌تونین در ادامه ببینید. اول این تریلر هم اسم والت دیزنی میاد، به خاطر اینکه والت دیزنی توزیع‌کنندۀ این انیمه در آمریکا بوده. این تریلر دوبلۀ انگلیسی این انیمیشنه که کسانی مثل مت دیمون و لیام نیسن جزو صداپیشه‌های اون بودن.

توی قسمت بعدی راجع به تاسیس استودیو جیبلی و جایزه هاش صحبت خواهیم کرد.